ADLİ TIP KRİMİNAL 1

ADLİ TIP KRİMİNOLOJİ

Cinayet suç kapsamı içindeki en üst noktadaki şiddettir. En büyük suçtur. Ancak her geçen gün artması korkutucu bir boyuttur. Cinayetlerin o andaki öfkeye yenilerek meydana geldiği olgular ya da kendini savunabilmek için yapılan bir davranış sonrası öldürme gibi kategorileri planlanmış ve tasarlanarak işlenen cinayetlere göre daha az korkutucu ve dehşet uyandırıcıdır. Cinayetlerin tasarlanmasının bir üst aşaması da bir çok cinayetin tasarlanarak işlenmesidir. Bu da seri cinayet ismini almaktadır. Cinayeti işleyen kişi yakalanamadığı her olayda daha da cesaretlenmekte ve daha fazla sayıda cinayet işlemektedir. Şiddetin dozu da artmaktadır.
Dürtü bazında suç sınıflandırması kılavuzu cinayetleri dört ana gruba ayırır. (Crime Classification Manual)
Cinai Yatırım Cinayeti =) Maddi hedefler için cinayet işlemek zorunluluğu doğmuştur. Bu para, eşya, yer, destek gibi kişi için değeri olan herhangi bir şey olabilir. Bu kategori; sözleşmeli cinayet, çete cinayeti, rekabet cinayet, çocuk/adam kaçırma cinayeti, rüşvet almak için cinayet, ilaç cinayeti, bilinçsiz minor nedenli ölüm (kişisel kazanç cinayeti, ticari kazanç cinayeti) ve ağır suç cinayeti (gelişigüzel ve durumsal ağır suç cinayeti) diye alt gruplara ayrılabilir.
Kişisel Nedenli Cinayetler =) Birbirini tanımayan kişi ya da kişilerin kişisel agresyonu ile cinayetle sonuçlanan durumdur. Bu cinayet, maddi kazanç veya seks güdümlü gerçekleşme ve herhangi bir grup tarafından da onaylanmaz. Burada altta emosyonel bir çatışma yatar ve bu suçluyu öldürmeye iter. Bu kategori =) erotomani-güdümlü ölüm veya aile içi cinayet şeklinde (kendiliğinden (spontan) veya kurgulanmış aile içi cinayet), tartışma/çatışma cinayeti, otorite cinayeti, intikam cinayeti, non-spesifik nedenli cinayet, siyasi düşünce ölümü (politik, siyasi, ırksal, sosyoekonomik), acıma/kahramanlık cinayeti ve tutsak cinayeti şeklinde bölünebilir.

Seksüel Cinayet =) Seksüel bir temele dayalıdır. Seksüel unsurun tipi suçluya göre değişir. Aksiyon tecavüzden, sembolik seksüel saldırıya kadar değişik tarzda sıralanabilir. Bu kategori organize, dezorganize, mixt ve sadistik cinayet olarak ayrılabilir.
Çete Cinayeti =) İki veya daha fazla insanın ortak bir ideolojisi ve onayı sonucu, bir veya daha fazla üyesi tarafından sonu ölüm olan eylemidir. Mezhep cinayeti, siyasi cinayet, grup heyecanlı cinayet gibi alt gruplara ayrılabilir.
Bu bölümün amacına göre, cinayet sınıflandırmaları ve alt grupların derinliğine inmek gerekli değildir. Çoğu kendi içinde açıklayıcıdır ve durumun kendisine bakmak hekim ve koruyucu sağlık çalışanlarına konunun aciliyeti açısından bir fikir verir. Belki de suçluların organizasyon yada dezorganizasyonunun genel özelliklerine kısa bir bakışla ki, o bireysel suç sınıflandırmasını aşar, o anlayış çoğalacaktır.
Dezorganize tip agresiftir ve sıklıkla duygusunu acı, öfke ve korku davranışları ile yaratır. Onda büyüklük görüşü vardır ve başkaları tarafından sorun çıkarıcı olarak tarif edilir. Genellikle onun çok sayıda seks partneri olmuştur, kendisine, ailesine ve toplumun geneline öfkelidir, bu öfkenin ortaya çıkışı 13-17 yaşlarda veya yirmili yaşların başında olur; hayvanlara işkence, ciddi kundakçılık gibi.
Kurbanlarını yönetebileceği, baskın olabileceği ve kontrol edebileceği kişilerden seçer.
Bu kişi, sorumsuz, egoist, kuralcı ve kurnaz, toplumun refahına ilgisiz, her girdiği topluma uyum gösteren bukalemun benzeri bir kişilikte olabilir. Zeka bakımından ortalamanın üzerinde orta sınıftan, temiz görünümlü, iletişim becerileri iyi fakat iç geçmişinde kopukluklar gösteren bir öyküsü vardır. Onun suça dair birikimleri vardır. Suç geçmişinde parasal veya mal-mülk cinayetleri olabilir. Öldürmeye karar verdiğinde seçtiği kurbanlar, rastgele seçilmiş izlenimi verir; onları bulmak için dolaşır, sıklıkla çalıştığı veya yaşadığı yerden çok uzaklara gidebilir.
Dezorganize tip öfke ve şiddetini göstermez, içine atar, bu nedenle toplumdan uzak, yalnız yaşar. Kendisini reddettiklerini sandığından oda toplumu reddeder, bundan dolayı kendini yalnız hisseder. O genellikle utangaç, sakin, yardımsever ve insanlarla iletişimi zor kuran biri olarak tanımlanır. Zayıf görünümü, emosyonel yetersizliği ve/veya fiziksel güçsüzlüğü ve beceriksizliği ile başarısız biridir. Görünüşü dağınık olabilir, işsizdir veya sıradan bazı işlerde çalışır.
Normal sekse aday biri için o, fantezi resimleri, yazıları, pornografi, fetiş madde hırsızlığı, çıplaklık, teşhircilik gibi aktiviteleri vardır. Onun davranışları mazoşistik olabilir ve onun suçları daha çok kendinden zayıf, çaresiz, genç, yaşlı ya da hayvanlara karşıdır. Kundakçılık yapabilir, onun vukuatları ciddi, insan ve parasal içerikli olanlardan daha can sıkıcıdır.
Öldürmeye karar verdiğinde, bu işi evine veya daha güvenli başka bir yere yakın bir yerde yapar. Bu cinayet bilgi ve zekadan yoksundur, bir çılgınlık anında işlenmiş bir cinayet gibidir. Organize tipten farklı olarak cinayet hakkında gazete yazılarını takip eder, cinayet sonrası şehri terk edebilir, ismini değiştirebilir, yaşam tarzında değişiklikler yapabilir.
Olay yeri incelemesinde, suçlunun organizasyon derecesini gösteren birçok ipucu bulabiliriz.
Organize tip suçlu, kurbana ait kişisel verileri alıp götürerek manzarayı değiştirebilir. Kurbana ait hatıraları, kafasında cinayeti tekrar yaşamak için veya kendisi için önemli birine vermek için alır. Bu daha çok mücevherlerde önemlidir. O cinayeti planlamıştır, silahını ve diğer malzemelerini daha önce olay yerine götürür, ancak onları orada bırakmaz. Eğer bu açık havada yapılan bir cinayetse, cesedi saklamak için veya ceset üzerinde sembolik davranışlarda bulunabilmek için plan yapılır.
Eğer bu, suçlunun birinci veya ikinci cinayeti ise eve daha yakın bir yerde işlenmiş olabilir. Yöntemini geliştirdiğinde denetimden uzaklaşmak için bulunduğu yerden çok daha uzaklara gidecektir. Aynı nedenden ötürü, kurbanı bir yerde öldürüp, başka bir yere taşıyabilir. Tanınmasını geciktirmek için cesedin kol-baş veya bacaklarını kesebilir, giysilerini çıkarabilir.
Dezorganize suçlunun cinayeti daha çok spontan işlenir. Ani atak stiline benzerlik vardır, kendini kontrol etmekte zorlandığı için, kurban ile az ya da hiç iletişim kurulmaz. Silah rastgele bir şey olabilir,Ölüm sonrası (postmortem) ceset saklanmaz ve kanıtları yok etmek için çaba çok azdır. Kendine ait aracı yoktur, bisiklet veya toplu taşıma araçlarından yararlandığı için cesedi cinayet yerinden başka bir yere götüremez. Bir hatıra alırsa, bu cinayeti değil de fantezisini tekrar hatırlamasına yardımcı olması içindir, sonra onu kurbanın evine tekrar götürebilir.
Ceset çılgınca bıçaklanıp yarıldıktan sonra, meme, baldır, boyun uyluk ve karında(abdomen) postmortem ısırık izleri olabilir. Suçlu ölümden sonra cesedi, kanıtları yok etmek için değil merak ettiği için kesmiştir. Kurbanın kanını kendisine ve etrafa sürmek gibi, oral veya vaginal boşluğa yabancı cisim sokmak gibi, bu merak yüzünden, vampirlik, yamyamlığa kadar uzanan davranışlarda bulunabilir. Son durum penil penetrasyonun yerine geçer. Ceset, dini veya sembolik bir şekilde terk edilir, ancak bu yalnızca katil tarafından anlamı bilinen bir şeydir.
Organize suçlu cinayet sonrası üzerini değiştirir, yıkanır, arabasını yıkar. Hemen bir mazeret uydurur. Onun davranışlarındaki, tansiyon, uykusuzluk, depresyon, öfke, sinir atakları, alkol veya ilaç alımını artırması, dine yönelme, medyaya karşı kaygılı olması gibi değişikliklere dikkat etmeliyiz. O, kurbanın cenaze töreninde ve gömülmesi sırasında orada olacak, hatta yaklaşabilirse araştırmacılarla işbirliği içinde görünecektir. İş arkadaşları, iş alışkanlığında hastalık uydurma, rahatsızlık, bırakıp gitme gibi değişiklikler olduğunu belirteceklerdir. Cinayet mahalline gidecektir, eğer polis baskısını hissederse orayı terk etmek için mantıklı bir neden bulacaktır.
Dezorganize suçlu da olay yerine ve mezarlığa gelebilir, fakat bu kurbanla daha fazla birlikte olmak içindir. Kendini kaybedecek hale gelir, işinden ayrılır veya kaybeder, cinayet işlediği için değil kurbanın gitmiş olmasından pişmanlık duyar. Fanatik bir dindar olabilir, hemen hemen organize suçluya benzer bir şekilde öldürmeye devam eder.
Farklı amaçlar için de olsa, her iki tip arasında benzerlikler olduğunu görüyoruz. Örneğin her ikisi de kurbanla bir “deneyim” yaşıyor, organize olan ölüm öncesi yaparken, dezorganize ölüm sonrası yapıyor. Her ikisi de öldürürken kanıtlarda öfke sergiliyor, organize olan katil kontrol edilebilirken, dezorganize katil kontrol edilemiyor, kanıtlar rastgele ve dağınık olabiliyor. Her ikisi de kurbanın vücudunu sembolik bir amaç için kullanırlar, organize suçlu kurbanına, bunu, onu küçük düşürmek için yaparken, dezorganize suçlu yalnızca kendisi tarafından ayırt edilebilen bir sembol için yapar.
Bunları söylemekle birlikte, bir organize suçlunun olay sırasında dezorganize hale gelmesi mümkündür. Bu dönüşüm için, kişinin genç ve deneyimsiz olması, alkol veya ilaç almış olması, birden fazla suçlunun varlığı, beklenmedik bir şeylerin olması (başka biri tarafından görülmek gibi), mental dekompanzasyon gibi faktörlerin olması gerekir. Tam tersi bir dönüşüm çok daha azdır.
Park cinayetlerinde işaret edildiği gibi, önceden belirlenen oyuklara derli toplu oturtabilme nadirdir. Bu nedenle eğer bir olayın içinde organize ve dezorganize suçluların her ikisine dair bulgular varsa biz mixt terimini kullanırız. Her iki tip davranışa eşlik eden oranları tartarak ve değerlendirerek, sonunda faili meçhul olaylardaki yaklaşık profil ve davranışı tarif ederiz.
Tecavüz silahı seks olan bir şiddet eylemidir. Herhangi bir tecavüz olayı korkunçtur, cinsel saldırı kurbanı, onun partnerini, arkadaşlarını ve sevenlerini çok üzer ve etkiler.
Cinsel suçlar ilk kez 1992’de Amerika’da farklı bir suç kategorisinde değerlendirilmiştir.Daha önceleri cinayet ,şiddet kullanma ve diğer suçlarla birlikte değerlendirilirken suç kategorileri içinde tek başına değerlendirmeye alınmıştır. Davranış Bilimleri ve FBI’ın Quantico ve Virginia’daki akademilerinin, araştırma birimlerinin on yıldan fazla süren araştırma ve çalışmasından sonra, Pensilvannia Üniversitesi Psikiyatrik Bakım Profesörü Dr.Ann Bungess’in öncülüğünde cinsel suçlar , benzer bozukluklar gösteren cinayet ve kundaklama suçları ile birlikte kategorize edilerek suç klasifikasyon kılavuzu içinde yer almıştır.
Analizler sonucu tecavüz suçluları 4 temel gruba ve 50’den fazla alt gruba ayrılmıştır . Yıllar içinde değişik araştırmacılar kendi tiplendirmelerine göre isimlendirmeler yapmışlardır .
Tecavüzcü eğer,kadın gönüllü olarak ilişkiye razı olursa rahatlama ve istediğine kavuşma duygusuna ulaşmaz , erkek kendini yetersiz hisseder. Bu duygularını kadını sekse zorlamakla doyurmaya (kompanse etmeye) çalışır. Tüm bu süreçte, o kendi gücü ve potansiyelini sınamakta ve isteğinin yatışmasını gözlemektedir. Bu tiptekiler, kimi zaman centilmen tecavüzcü olarak anılır veya bencil olmayan tecavüzcü olarak sınıflandırılır . Çünkü, suçu travmatik olmakla beraber, diğer seks suçlarına göre kurbana daha az fiziksel hasar vermektedir.
Bu tipler yalnızlığı seven, bu deneyden kurbanının hoşlandığı ve hatta kendisine aşık bile olabileceğini hayal etme eğilimindedirler. Saldırı sonrası kurbanı ile ilişki kurup kendisi ile birlikte gitmesini bile önerebilir. Tabii ki tecavüz gerçeği onun fantezilerini yaşatmaz, yalnızca istenmeyen bir sevgili kazandırır, masum bir insanı korkutan, yaralayan ve kızan biri ortaya çıkar. Birçok tecavüzcü kurbanları ile seks yapmaktan hoşnut kalmadıklarını itiraf ederler. Deneyim, altta yatan saplantıyı tatmin etmez, bu nedenle başka bir kadınla tekrar dener.
Kurbanların seçimi genellikle saldırganla aynı yaşta veya daha küçük yaşta olanlardır .Eğer arkadaşlık (flört) ediyorsa, flört ettiği kadın kendinden daha küçük ve kültür düzeyi daha düşük olur ki o zaman yetersizliğinden ötürü kendisini eşit hisseder, sürprizleri kontrol ederek kazanır, kendine güveni olmadığı için kurbanın evine doğrudan girmez, örneğin gecenin bir yarısında girer. Bu tip bir saldırganın geçmişine derinlemesine baktığımızda, sıklıkla teşhircilik (voyeurism) , karşıt giyim ve/veya telefonda müstehcen konuşmalar gibi olağandışı bir öykü veya acayip masturbasyon fantezileri olduğu görülür. O erişkin kitapevlerini, sinemaları sık ziyaret eder ve pornografi koleksiyonu yapar. Daha önceki ilişkilerinde açığa çıkan erken boşalma gibi seksüel disfonksiyonu varsa, bunu kurbanın bir suçu olarak bildirir.
O gücünü ispatlamak için, işlediği suç ve kendisi ile ilgili medyada çıkan haberleri kesip saklar. Aynı nedenle, kurbanın iç çamaşırı gibi kendisine hatıra şeyler alır. Daha sonra kendini suçlu ve pişman hissedebilir. Bu yalnızca ilk deneyimidir ve bir daha yapmayacağına söz verir ancak tekrar deneyecektir.
Yakalanıncaya, hapsedilinceye veya öldürülünceye kadar tecavüzlerine devam edecektir. O yalnız veya ailesi ile birlikte ya da başka bir bağlantısı ile birlikte yaşamaktadır. Eğer annesi varsa, muhtemelen dominant yani baskın kişiliktir. Kendisine yeteneklerinin altına iş verilmiştir ve halkla ilişkisi fazla değildir. Bu en az tehlikeli tecavüzcü tipidir. Fakat, eğer o bir seri girişim sonrası başarılı olursa kendine güveni artar ve fiziksel olarak daha agresif hale gelir. Bu tipleme sayısal olarak, bu en yaygın tecavüzcü tipidir.
Cesur tecavüzcü daha ataktır. Onun suçları, fantezisini herhangi bir zamanda uygularken tesadüfen yakalanma ile sonuçlanır. Onun kurbanlarına yaklaşımı hile ile veya direkt zorbalıkla, ani saldırı şeklinde olabilir. Gücünü tatmin etmek isteyen tecavüzcünün aksine, bu tipin, kurbanın rahatı konusunda kaygısı yoktur. O fiziksel ve cinsel olarak bencildir. Herhangi bir seksüel disfonksiyonu vardır, bu ya karısıyla birlikteyken veya kız arkadaşı ya da kurbanına güç uyguladığında ortaya çıkmıştır. Cinsel yetersizlik ejakulasyonda zorlanma veya orgazma ulaşmada güçlük şeklindedir.
Kurbanlarını kendi akran çevresinden seçer. Tesadüfen ya barda veya komşu çevrede kurban avına çıkar. Önceleri, kontrolü altında bir kadını vardır, onun ilgilendiği şey, bu kadının cinsel olarak ona tabi olmasıdır. Onun gerçek heyecanı budur. Sekste doyum, onun için cinsel olarak mutlu olmak yerine, dominant olmak ve kontrolün elde olması ile ilgilidir. Önce boyun eğmeye zorlar, bu bir kez oldu mu deneyim tamamdır.
Fakat bu süreçte kurbana bir çok saldırıda bulunacaktır. Anal girişimler sıktır. Maske, görünümünü gizlemek gibi sorunu yoktur. Bu tip tecavüzcülerde her iki olay arasında bir gün-6 ay gibi bir zaman vardır ve önceki gibi tekrar ava çıkar. Bir önceki tipten (gücü hakkında şüphelerini gidermeye çalışan) farklı olarak, cesur tecavüzcü kurbanı ile bir daha bağlantı kurmaya çalışmaz, hatta eğer kurban olayı polise bildirmiş ise geri geleceği tehdidini savurur.
Bu tip suçlular bilinçli ve planlayarak davranırlar.Fazlası ile kendindedir. Maço erkek ünü yapmak ve kaba adam olarak bilinmek ister, böylece fiziksel olarak yönlendiği işlerde çalışmaktan hoşlanır. Sporla ilgilenir. Aracı da bu imajı yansıtır. Bu, ülkenin bazı bölümlerinde çok pahalı bir spor araba , başka yerlerde avcılık için iyi donanımlı bir jeep olabilir. Otoriteye ve eleştiriye açık değildir.
Lise veya üniversite eğitimi iyi değildir. Eğer evli ise karısını aldatıyordur ve çocuklarına karşı ilgisizdir. Bu tip suçlunun alt yapısına bakıldığında, babasının da annesine onun kadınlara davrandığı gibi davrandığı görülür. Gücünü tatmin etmek isteyen tecavüzcü tipinden sonra, en sık görülen, bu tip tecavüzcü örneğidir.
Sinirli tecavüzcü, tam da adının anlamını yansıtır. Onun cinsel saldırısı içindeki öfke ve kızgınlığın bir ifadesidir, öfke ile misilleme yapan tecavüzcü de denebilir. Bu tip tecavüzcü için kurban nefret ettiği bir kişi veya bir grup insanı temsil eder. Bu bir anne, eş, kız arkadaş hatta yalnızca kadın olabilir. Onun öfkesi veya küskünlüğünün nedeni, kendisine karşı yapılmış mantıklı bir yanlışa bağlı değildir.
Bu tip için, bir kadınla ilişkisinin iyi gitmemesi, beklenmeyen bir durum değildir. Çünkü o öfkesi ile idare edilmektedir. Öfkeli tecavüzcünün saldırısı, sözel istismar, ciddi saldırı veya cinayetten her hangi birisi olabilir. O bilinçli veya bilinçaltından içindeki öfkeyi söküp atmak ister, bu nedenle bu tip genellikle öldürmez. Onun saldırıları epizodiktir, tahmin edilebilir aralıklarda değildir, doğrudan öfke duyduğu kadına veya kadınlara karşı öfkesinin tetiklenmesi ile ilgilidir.
Hemen her olguda yerine geçmenin manası, onun, o kişiye saldırmayacağı anlamına gelir. O bildiği başka birine saldırır, silahı da yerine göre bir mutfak bıçağı, hatta yeterince güçlü ise kendi yumruğu olabilir. Çünkü o hedefine üstün gelmek değil onu aşağılamak istemektedir, o nedenle oral seksi takip eden anal seks onun davranışındaki asıl niyetin küçük düşürmek olduğundan, kurbanın suratına ya da giysilerine boşalır.
Böylece hastanın vücudunda ve giysilerinde kesin DNA ve başka delillerin olabileceğini araştırıcının bilmesi önemlidir. Bir olasılık olması halinde bile, çok nazik olan bu konunun direkt sorgulamasında, kurbanın iyi olmasını sağlamak ve kanıt zincirlerini korumak, birlikte iki ana hedef olmalıdır. Bu tip, önceki diğer iki tipten daha az yaygındır; olasılıkla tecavüzcünün % 5’i kadar bir azınlıktadır.
Sadist tecavüzcü, her yönü ile cinsel suçluların en tehlikelisidir. Onun saldırıdaki amacı, sekse istekli olmayan kurbanında sadist cinsel fantezilerini gerçekleştirmektir. Bu tipte cinsel fantezi ve agresyon içi çedir, öyle ki öfkeli-heyecanlı tecavüzcü diye de anılır. Agresyon ve sadist fantezi birbirini besler, böylece agresyon düzeyi yükselince, buna bağlı olarak saldırganlık düzeyi de yükselir. Onun agresyonu, önceki kategorideki gibi öfke kaynaklı değildir. Avını ağına düşürmeyi planladığında, çekici hatta baştan çıkarıcı olabilir. O tamamı ile ben merkezcidir. Onun dikkat ettiği yalnızca kendi mutluluğu ve tatminidir. Ve o tatmini insanları inciterek, onlar üzerinde güç uygulayarak sağlar.
Uzun bir zaman sonra, saldırı yapacağı kesinleşince kurbanı için rahatsız edilmeyecekleri bir yer hazırlar. Bu ormanda gizli bir kulübe ya da özel donanımlı ses geçirmeyen bir kamyonet olabilir. Kurbanına, eğer söylediğini yaparsa onu incitmeyeceğini hatta serbest bırakacağını söyler ama bu sırf iletişimi sağlamak için, onu kontrol altında tutabilmek içindir. Çünkü onun tatmin olması, kurbanına karşı baskın durumda olması ve ona açı vermesi ile mümkündür, durumu fotoğraf veya video ile kayıta alabilir. Hatta aynı sebeple, kurbanın kendisinin olduğunu anımsamak için ve deneyimini hatırlamak için kurbandan hatıra bile alır. Bu hatıralar mücevher, çamaşır, iç çamaşırı hatta vücudun bir parçası olabilir.
Sadistik tipler genellikle normalin üzerinde zeka düzeyi, üniversite eğitimli ve orta-iyi sınıfta bir işe sahiptirler. Baskın bir kişiliği vardır, kölelik ve sadomazoşistik pornografi koleksiyonu yapar. Aynı zamanda bıçak, silah, Nazi anıları biriktirir, askeri, hukuki, hayata dair literatür okur. Büyük saldırgan köpekler besleyebilir, bu Alman shepard, dobermen veya rotveiler olabilir. Planına ve zekasına göre anlaşılması güç olmalıdır. Bu, tecavüzcülerin en az görülen tipidir.
Eğer suçlu maske giymiş veya görünüşünü saklıyorsa bu iyiye işarettir. Birçok olguda bu, kurbanını canlı bırakacağı ancak tanınmak istemediği anlamına gelir. Eğer görünüşünü gizlemek için bir çaba göstermiyorsa bu en azından iki anlama gelir ki hiç biri de iyi değildir. İlki; o da altüst olmuştur, nereye gideceğini kendisi bile bilmez. İkincisi; daha korkunçtur, eylemi gerçekleştirdikten sonra, tanınmamak için, kurbanı canlı bırakmayacağı anlamına gelir. Kurban gösterebileceği kadar direnç göstermelidir. Ne yazık ki bu kurbanın incinmeyeceği anlamına gelmez, ancak direnç göstermemesi durumunda sonuç daha riskli olur. Eğer suçlu kurbanından arabaya binmesini isterse, her şey mümkün olabilir, dirençli olmanın bir diğer nedeni de budur. Çünkü öncelikle araçtaki kurban kontrolünü yitirir ve başkalarını uyarmak için şansı kalmaz, böylece müdahale edilmek için tüm şans kaybolur.
Adli psikoloji kökenini aldığı iki bilim gibi adli tıp ve psikoloji gibi geçmişi çok kısa olan bir bilim dalıdır. Geçmişine baktığımızda ilk kez 1908 de Hugo Münstenberg’in ilk kez bir olayda psikolojik araştırmaları bulguları sayesinde cezai adalet sistemini görgü tanıklarının bildirdiklerinin güvenilir olup olmadığını ölçme olanağı verdiğini göstermiştir.
Ancak gelişimin çok da hızlı olmadığı gözlenmektedir. Psikologların görgü tanıklığının güvenilirliğini ölçmek için belirli testler geliştirmesi 65 yıl sonra gerçekleşir. Örneğin, 1974 yılında Buckhout, çanta çalma suçuna şahit olan deneklerden suçluyu belirlemelerinin istendiği bir deneyin sonuçlarını yayınlamıştır.
Bu deneyin sonuçları, hafızanın bir kopyalama işlemi değil, seçici nitelikte olduğunu göstermiştir. Aradan zaman geçmesi olayın hatırlamada yanlışlıklar ortaya çıkarmakta ve hatırlama işlemi inançlar, nereden hareket edildiği, stres, ortama dayalı faktörler, beklentiler ve kalıp yargılardan etkilenmektedir. Bu araştırmanın sonuçları, görgü tanıklarının suçluyu yaklaşık %90 oranında olmak üzere yanlış belirlediğini göstermiştir.
Görgü tanıklarının suçluyu belirlemedeki kesinlikleri açısından söz konusu olan problemler iki kaynağa dayanmaktadır:
1-İnsan bilgi-işleme sisteminin güvenilir olmayışı
2-Görgü tanıklarından bilgi alma yöntemleri.
Kassin ve diğ. (2001) görgü tanıklarının suçluyu belirlemedeki kesinliklerini ciddi şekilde etkileyen, çok sayıda “cezai adalet prosedürü” belirtmektedir:
– Soruların ifade şekli,
– yönergelerin sıralanışı,
– güvenirliliğin saptanması,
– önyargı,
– olay sonrasına ait bilgi,
– çocuk görgü tanıklarının kolaylıkla tesir altında kalması,
– tutumlar ve beklentiler,
– hipnoza yatkınlık,
– alkol etkisinde olma,
– silaha odaklanma,
– kesinlik ve güven arasındaki korelasyon,
– unutma eğrisi,
– maruz kalma süresi,
– hangi formatta anlatıldığı (presentation format)
– bilinçaltı karşı aktarım.”
Bir asırlık psikolojik araştırmaya rağmen, mahkemeler görgü tanıklığı ile yapılan belirlemenin güvenilir bir yol olmadığını kabul etmeye yanaşmamışlardır. Ancak, bu yaklaşım DNA kanıtının ortaya gelmesi ile değişmiştir. Bu kanıt, pek çok yanlış suçlamanın gerçekleştirildiğini ortaya çıkarmıştır.
Psikolojideki bu araştırma çalışmaları işitme tanıklığı için de gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmalardan bazıları (Ollson ve diğ., 1998) işitme tanıklığı ile yapılan belirlemelerin sonuçlarının görgü tanıklığı ile yapılandan bile daha kötü olduğu bulgusunu elde etmiştir.
Sonuç olarak, bir asır önce laboratuarda başlayan psikoloji araştırmaları bugün cezai adalet sistemindeki bazı prosedürlerin değişmesine yardımcı olmuştur.
Freud’a (1959) göre birçok suçlunun bilinçaltında suçluluk duyguları vardır; bu nedenle, cezalandırılmak için suç işler. Bazı yanlış itirafların böyle bir psikodinamikler ile bağlantısı vardır. İşin içine giren başka psikolojik faktörler de vardır (Gudjonsson,1999). Örneğin, sorgulama sırasında yorulan veya korkan zayıf kişiler, suçun failleri kendileri olmasa bile itirafta bulunma arzusu taşıyabilirler.